Taekwondo jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych elementów kultury koreańskiej, który został uznany jako sport narodowy w Korei Południowej w 2018 roku. Sztuka ta pojawia się wielokrotnie w różnych programach, serialach, a nawet teledyskach K-popowych. Wiele koreańskich celebrytów miało styczność z taekwondo, a niektórzy, np. Jungkook z BTS, Felix ze Stray Kids czy Jeon Somi, są posiadaczami czarnego pasa.
Czy zastanawialiście się, skąd się wzięło taekwondo? Czym się charakteryzuje ta sztuka walki? Albo co znaczy mieć czarny pas w taekwondo? Jeśli odpowiedź jest twierdząca, to ten artykuł jest właśnie dla ciebie.
Historia taekwondo
Formę, w jakiej występuje taekwondo w dzisiejszych czasach, określił i opublikował generał Choi Hong Hi wraz z specjalną komisją składającą się z instruktorów sztuk walki, historyków i działaczy społecznych. Za umowną datę powstania taekwondo uznaje się 11 kwietnia 1995 roku, kiedy to właśnie ta komisja zadecydowała o nazwie nowopowstałej sztuki walki i nazwała ją taekwondo.
Początkowo taekwondo miało służyć głównie do celów militarnych i szkolenia żołnierzy w wojsku. Dzięki wielu podróżom generała Choi Hong Hi sztuka ta bardzo szybko się rozprzestrzeniła na całym świecie. Warto wspomnieć, że generał Choi Hong Hi był także w Polsce w 1978 roku, kilka lat po powstaniu pierwszych sekcji taekwondo w naszym kraju.
Nazwa i symbolika taekwondo
Wszystkie nazwy występujące w taekwondo są w języku koreańskim, aczkolwiek powszechnie stosowana jest romanizacja słów, jak i tłumaczenie na język ojczysty adeptów.
Nazwa taekwondo pochodzi od trzech wyrazów:
- tae (태)– stopa, kopnięcia, uderzenia nogami, skakanie i loty w powietrzu
- kwon (권)– pięść, ciosy, uderzenia ręką
- do (도)– droga, sposób postępowania, sztuka
Często można się spotkać z zapisem taekwon-do, który ma na celu oddzielenie części fizycznej (taekwon) od części psychiczno-moralnej (do).
Strój do taekwondo
Osoby trenujące taekwondo najczęściej noszą specjalnie dostosowany strój, tzw. dobok (도복). Nazwa ta składa się z dwóch sylab „do” (도), czyli wcześniej wspominanej drogi, użytej w nazwie taekwondo oraz „bok” (복), czyli koreańskiego określenia na rodzaj ubioru. W zależności od rodzaju taekwondo dobok może się różnić wyglądem, ale zawsze składa się on z trzech najważniejszych elementów:
- sang-i (상의)– luźna biała bluza
- ha-i (하의)– białe spodnie
- ti (띠)– pas w kolorze odpowiadającym stopniowi osoby noszącej strój
Kolor biały stroju ma symbolizować czystość sztuki walki, aczkolwiek można czasem się spotkać z innymi barwami, jak np. brązowy, niebieski czy nawet złoty.
Stopnie w taekwondo
W taekwondo jest aż 19 stopni: 10 stopni uczniowskich (kup – 급) oraz 9 stopni mistrzowskich (dan – 단). Stopnie uczniowskie wyróżniają się swoją bogatą kolorystyką, podczas gdy stopnie mistrzowskie posiadają słynny czarny pas.
Każdy kolor przy stopniu uczniowskim posiada swoje szczególne znaczenie:
- 10 kup – pas biały – oznacza bezradność i niewinność początkującego ucznia, który dopiero rozpoczyna trening taekwondo
- 9 kup – pas biały z żółtą belką
- 8 kup – pas żółty – symbolizuje ziemię, z której roślina kiełkuje, wypuszcza pierwsze pędy i powoli umacniając korzenie będzie podstawą dalszego rozwoju, tak jak umacniają się podstawy taekwondo u trenującego adepta
- 7 kup – pas żółty z zieloną belką
- 6 kup – pas zielony – oznacza intensywny rozwój rośliny, tak jak rosną umiejętności u trenującego ucznia
- 5 kup – pas zielony z niebieską belką
- 4 kup – pas niebieski – symbolizuje niebo, w kierunku, którego roślina pnie się i wzrasta w potężne drzewo wraz z rosnącym poziomem zaawansowania w taekwondo
- 3 kup – pas niebieski z czerwoną belką
- 2 kup – pas czerwony – oznacza niebezpieczeństwo, ostrzega przeciwnika przed umiejętnościami ćwiczącego, a jego samego mobilizuje do przestrzegania zasady samokontroli
- 1 kup – pas czerwony z czarną belka
Czarny pas oznacza dojrzałość i biegłość w taekwondo.
Trening taekwondo
W treningu taekwondo może być szkolonych wiele elementów. Zaczynając od technik podstawowych jak odpowiednia pozycja czy wykonywanie ruchu po wykorzystywanie tych technik w walce. Różnorodność technik pozwala na duże urozmaicenie treningu a także rozwój w wielu różnych aspektach.
Do technik podstawowych zaliczane są pozycje, techniki ręczne oraz techniki nożne. Techniki te mogą przybierać różną formę, ale ich głównym celem jest nauka odpowiedniego ataku oraz obrony. Stopień skomplikowania danych technik wzrasta wraz ze stopniem zaawansowania osoby uczącej się.
Techniki podstawowe zostały połączone w różne układy, zwane formami ruchowymi. Dla stopni uczniowskich przeznaczonych jest 9 układów, a dla stopni mistrzowskich kolejne 15 układów. Formy te nawiązują do ważnych wydarzeń albo postaci związanych z historią Korei, np. założyciela Gojoseon (pierwszego królestwa koreańskiego), Danguna czy formacji wojskowej z dynastii Silla, Hwarang.
W zależności od rodzaju taekwondo walka może być w tzw. light contact albo full contact. Walka jest praktycznym zastosowaniem wcześniej nauczonych technik i umiejętności w kontakcie z przeciwnikiem. W przypadku walki light contact możliwe są tylko lekkie uderzenia, a za zbyt mocne ciosy zawodnik może nawet być zdyskwalifikowany. W tym rodzaju walki możliwe są tylko kopnięcia stopą oraz powierzchnią do stawu skokowego oraz uderzenia pięścią/dłonią. Walka full contact pozwala na walkę całą swoją siłą. Także można tutaj pokonać przeciwnika poprzez nokaut. W obydwóch rodzajach walki nie można atakować golenią czy kolanami.
Dodatkowo, w taekwondo ćwiczone są techniki specjalne oraz techniki siły. Są to najczęściej różnego rodzaju rozbicia desek. W przypadku technik specjalnych rozbicia te najczęściej są robione z wyskoku albo wykonywane jest kilka rozbić w jednym momencie. Techniki siły mają na celu zwiększanie możliwości siłowych adepta poprzez np. zwiększanie ilości i grubości desek. W przypadku obydwóch technik możliwe są uderzenia ręczne, jak i nożne.
Moderator: MiTien
edytor: Grazia
